Fort Karola, Kinsale, co. Cork

Kinsale to urocze miasto portowe, jak również znany ośrodek wypoczynkowy West Cork. Znajduje się na miejscu klasztoru założonego przez św. Multose’a w VI wieku.

W X wieku Kinsale było ośrodkiem handlowym Wikingów. Funkcja tego miejsca jako ważnego ośrodka handlowego wzrosła w XIII wieku, dzięki Normanom, którzy otoczyli miasto murem obronnym. Pod koniec XVI wieku miejsce to stało się jednym z najbardziej znaczących miast południowego wybrzeża Irlandii dzięki rozwinięciu handlu zamorskiego.
Jednym z najbardziej znanych i znaczących zabytków w Kinsale jest Fort Karola (Charles Fort).

Rys historyczny

Genezą jego powstania była konieczność poprawy stanu brzegowych budowli obronnych, co wykazane zostało podczas blokady ujścia Tamizy przez Duńczyków w 1667r.

Fort został zbudowany na miejscu zniszczonego 11 lat wcześniej z polecenia Cromwella Zamku Ringcurran (Ringcurran Castle). Budową obrony portu w Kinsale zajął się Hrabia Orrery (Earl of Orrery), pełniący funkcję Lorda Prezydenta prowincji Munster.

Najpierw na miejscu wspomnianego wcześniej Zamku Ringcurran powstały rozbudowane ziemne konstrukcje obronne, a następnie w poprzek kanału – bariera z łańcuchów. Z czasem jednak niezbędnym okazało się wzmocnienie tych pierwszych fortyfikacji, co możliwe było jedenaście lat później, dzięki uzyskaniu zgody króla (Royal Assent). Dzięki temu na ich miejscu zbudowano trwałe kamienne fortyfikacje.

Autorem tego projektu był William Robinson - projektant Royal Hospital Kilmainham w Dublinie. Kamień węgielny został położony przez samego Hrabiego Orrery, natomiast 22 sierpnia 1681 r. fortyfikacje zostały nazwane Fortem Karola ku czci króla Karola II.
Pomimo starań, by ten fort spełniał jak najlepiej funkcje obronne, niespełna cztery lata później wybór jego lokalizacji został bardzo skrytykowany przez pełniącego wtedy inspekcję Kapitana Thomasa Phillipsa. Główny zarzut dotyczył widoczności jego wnętrza z wyżej położonych partii terenu w głębi lądu.

Obawy kapitana Philipsa potwierdziły się w 1690 r., gdy król Jakub II Stuart, wraz z wspierajacymi go francuskimi wojskami, podjął próbę odzyskania utraconego tronu. Jego przeciwnikiem był Wilhelm Orański. Wtedy to właśnie oddziały Wilhelma zainstalowały na pobliskich wzniesieniach baterie armat i wykopały okopy. Następnie rozpoczęto ostrzał doskonale stamtąd widocznego wnętrza Fortu Karola. Linie okopów stanowiły zaś schronienie dla oblegającej fort piechoty. Oblężenie to trwało 13 dni i po trzydniowym nieprzerwanym ogniu dział, gdy w kurtynie fortu powstał wyłom, zwolennicy Jakuba II byli zmuszeni skapitulować.
Po tym jak to wielkie niedopatrzenie zostało skutecznie obnażone, w późniejszych latach oprócz szeregu napraw foryfikacji, dokonano również wielu udoskonaleń. W wieku XVII powstały nowe budynki, choć znaczenie Kinsale jako floty wojennej I bazy handlowej wyraźnie zmalało na rzecz portu w Cork.

Wygląd fortu

Prawdopodobnie, na skutek działań militarnych w roku 1690, Brama Wjazdowa uległa zniszczeniu w stopniu, który wymagał jej przebudowy. Na kamiennej płaskorzeźbie widnieje, potwierdzająca te przypuszczenia, data 1759.

U wejścia do fortu znajduje się Wartownia – jednokondygnacyjny budynek z frontem w formie trzech łuków. Charles Fort stanowi typowy przykład fortu zbudowanego na planie gwaiazdy. Posiada pięć bastionów: Diabła, Karola, Północny, Flagowy i ostatni, zwany Kokpitem.

 Bastion Flagowy został zaprojektowany i zbudowany jako największy, pełnił więc bardzo istotną rolę Cytadeli. Można było się w niej bronić nie tylko przed atakami z zewnątrz, ale również z wnetrza fortu. Z tego miejsca równolegle rozciąga się mur ochronny, na którego końcu znajduje się główny arsenał. Przechowywano w nim przede wszystkim baryłki z prochem strzelniczym.

Magazyny w koszarach prawdopodobnie zostały zaprojaktowane jako dom dla Komendanta, o czym świadczą duże walory architektoniczne. Obok tego budynku znajduje się remiza strażacka, gdzie możemy nadal oglądać zabytkową ręczną pompę pożarniczą.

Długi szereg budynków we wschodniej części fortu to kwatery żonatych żołnierzy wraz z kantyną oraz Domem Gubernatora. Natomiast kwatery oficerów, a także oddzielne - dla żonierzy usytuowano frontem do placu musztry. Obok nich znajduje się kwatera Głównego Ogniomistrza.

Dwukondygnacyjny budynek nieopodal to szpital. Prowadzą do niego krótkie kamienne schody. Przechodząc przez kamienny łuk, znajdujemy się na placu powyżej otoczonego z trzech stron przez kolejne kwatery żołnierskie.

Fort Karola odegrał ważną rolę w wielu przełomowych działaniach wojennych na terenie Irlandii i stanowi jedną z największych fortyfikacji przybrzeżnych w kraju.

Godziny otwarcia:
•    koniec XI – 8 XII: 10.00 - 17.00 (codziennie)
•    9 XII - 13 III: 10.00-17.00 (od wtorku do niedzieli)
•    14. III – X : 10.00 - 18.00 (codziennie)

Wstęp:
Dorosli: €4.00
Seniorzy: €3.00
Dzieci: €2.00
Rodziny: €10.00
Jest również możliwe zwiedzanie z przewodnikiem w grupie maksymalnie 40 osób., a ostatni zwiedzający są wpuszczanie na 45 min. przed zamknięciem.

 

 Dokładne usytuowanie: 3 km od Kinsale. Należy skręcić z drogi Cork-Kinsale (R600), 2 km za miastem.

Informacje historyczne opracowałam na podstawie materiałów źródłowych OPW (The Office of Public Works)